این تک نوشته از جلسات پژوهشی سیاستهای حاکم بر برنامه سوم مرحوم استاد علامه حسینی استخراج شده است.
تعریف پول از سه دیدگاه :
در تعریف پول بعضی می گویند: پول وسیله ای برای نگهداری قیمت و قدرت خرید است. این تعریف بسیار خرد است و حتماً شبیه این تعریف را در کتابهای اقتصادی مشاهده کردهاید.
عدهای نیز می گویند: پول وسیله جریان تنظیم کالاها در جامعه است، ابزارِ کنترلِ رشد است. این تعریف نیز دالّ بر آن معناست که پول را در بازارهای کلان نگاه می کند.
فرد دیگری هم می گوید: پول، ابزار کمّی توسعه است. یعنی توسعه ی خودِ پول، خودِ قدرتِ خرید است. این معنا با معناهای قبلی خیلی فرق میکند. توضیح مطلب اینکه فرهنگ مادیِ پرستشِ دنیا، نظر میدهد که باید پول در زمان افزایش داشته باشد؛ یعنی تمایلات دنیایی باید شدت بیشتری داشته باشد. اگر با ده تا ارتباط، با دنیا ارتباط دارید. یک دهم ارتباط باید اضافه شود، یک ارتباط جدید باید بیاید تا تکامل امیال واقع شود. این تکامل امیال در شکلی که بتواند فارغ از کیفیت نیروی کار و کالا و ابزار شود، نام پول را به خود می گیرد. در نتیجه می گوید: «ربا امری طبیعی است؛ {چون ابزار} کمی کردن میل مادی است». {میلها را با آن کمیت میسنجند.} جوهره میل مادی پول است. به طور مثال شما می گویید که من میتوانم نیرو و زور و فشار وارده بر این استکان چای یا این کیف یا قلم را با گرم یا کیلو گرم یا ... اندازه گیری کنم. {افزایش پول هم به معنای} توسعه یافتن نفسِ میل در جامعه است. بعد این ابزار، اساسی برای سرمایهگذاری میشود. نفسِ میل یعنی اینکه در بازار، «اصل»، «پول» است. پول تقاضای بیشتری دارد، نرخ ربا بالا رفته است. در مرتبه اول به نظر میآید این میل به سرمایهگذاری برای تولید یا توزیع است. البته این یک سطح است؛ ولی یک سطح دقیقتر از آن، این است که قدرت پول در کجا بالا و پایین میشود. می گویند: قدرت پول در توسعه به وسیله تولید کالاها است. می گویید نهایت آن، چه چیزی است؟ چرا با آن تولید کالا می کنند؟ می گویند: نهایت آن التذاذ می باشد. لذا می گویید میل به التذاذ عمومی توسعه یافت، پس دنیا طلبی شکل ربا شد.
بنابراین خود پول نیز یک کالا، یعنی «قدرت کمی شده اقتصادی» است که این قدرت باید توسعه پیدا کند، یعنی میبایست کارآئی آن بیشتر شده و با موضوعات جدیدی روبرو شود، یعنی باید با سایر ارزها برابری پیدا کند.
بعد باید در مقیاس جهانی، کارآئی این قدرت افزایش یابد. حال کنه این قدرت همان لذتهای مادی است که در آن، ارتباط انسان با عالم ماده، شدت و قدرت نفوذ بیشتری پیدا کرده و پل ارتباطی آن تکنولوژی است.